Kiedy w połowie XIX wieku nastąpił kres panowania rodziny Tokugawa, władzę przejął cesarz MEIJI. Cesarz ten otworzył Japonię na wpływy kultury europejskiej i amerykańskiej i to w każdej dziedzinie życia. Dotknęło to także rodzime japońskie rasy psów, które musiały się zmierzyć z napływającymi masowo do kraju rasami psów z kilku kontynentów. Masowy zalew psów spoza Japonii i krzyżowanie się ich z japońskimi rasami doprowadził do tego, że na początku XX wieku oryginalne rasy japońskie żyły już tylko w kilku odizolowanych geograficznie regionach kraju.

W 30- tych latach XX wieku Japończycy zorientowali się, co się dzieje i rozpoczęli rozpaczliwą walkę o zachowanie swojej oryginalnej i niepowtarzalnej fauny i flory. Ministerstwo Kultury Japonii ustanowiło wtedy status Narodowego Zabytku Przyrody, którym objęto fragmenty fauny i flory- w tym także niepowtarzalne japońskie rasy psów. Najbardziej znaną i zasłużoną postacią w tej dziedzinie był dr Hiroyoshi Saito, który podróżował po całym kraju i badał pierwotne rodzime rasy Japonii.

Okazało się, że japońskie rasy nie mają swoich nazw, a jeśli są nazwane, to tylko wg ich użytkowania: inu- pies, ji- inu- pies naturalny, inoshishi inu- pies na dziki, shika inu- pies na jelenie.

Psy różniły się miedzy sobą głównie wielkością i umaszczeniem, natomiast typ psów był niemal zgodny.
Dr Saito użył do ich rozróżnienia głównie nazw miejsc, w których występowały: akita inu- duży pies żyjący głównie w prefekturze Akita, hokkaido ken i shikoku- pies średniej wielkości występujący na wyspach Hokkaido lub Shikoku itp.

Zdecydowanie największą liczbę psów, które odnalazł i opisał dr Saito stanowiły pieski małe, występujące na japońskiej wsi.

Dr Saito rozróżnił i opisał trzy ich typy:

• SHINSHIN (prefektura Nagano, centralny masyw górski Honsiu),
• MINO (prefektura Gitu pod Nagano),
• SANIN (prefektura Tottori i Shimane na południowo-zachodnim wybrzeżu Honsiu)

i wszystkim im, najprawdopodobniej zgodnie z ich zastosowaniem, nadał wspólną nazwę SHIBA.

Shinshu - był małym pieskiem, o umaszczeniu zazwyczaj rudym, bardzo gęstym włosie okrywowym i delikatnym, miękkim podszerstku. Miał bardziej okrągłe oko i bardzo często lakowo czarną kufę. U tej odmiany występował zakręcony w obwarzanek ogon.

Mino - niewielki, (36,5 do 39,5 cm wysokości w kłębie) znany ze swojego ogniście czerwonego umaszczenia, ciemnobrązowych ślicznych trójkątnych oczu dzisiejszego shiby i grubych uszu. Ogon częściej sierpowaty lub zupełnie zwisający (sashi- o), zupełnie niepodobny do zawiniętego nad grzbietem ogonka shiby.

Sanin - (Sin'in ) mając od 40 do 50 cm wysokości w kłębie, był zdecydowanie większy od dzisiejszego shiby, często cały czarny lub czarno-biały. Nie posiadał charakterystycznych wedle dzisiejszego wzorca czerwonych znaczeń. Wyrazisty przełom czołowy dzisiejszego shiby został odziedziczony po sanin shibie. Znany był ze swej niezależności i dzikiego temperamentu.

Oprócz wymienionych, wyraźnie czystych ras, dr Saito znalazł wiele mieszańców. Najczęściej spotykaną była mała rasa bardzo podobna do shinshu zwana MIKAWA, która powstała prawdopodobnie ze skrzyżowania shib z zachodnią Apici. Miała bardzo niezrównoważony charakter, okrągłe oko i nie zmieniającą się czarną kufę. Umaszczenie było różne.